Wat is beslisboomanalyse? 5 stappen om betere besluiten te nemen

Heb je ooit een beslissing genomen in de wetenschap dat je keuze grote gevolgen zou hebben? Als dat zo is, weet je dat het bijzonder moeilijk is om de beste manier van handelen te bepalen als je niet zeker weet wat de resultaten zullen zijn. 

Beslissingsboomanalyse kan je helpen de impact van je beslissingen te visualiseren, zodat je de beste manier van handelen kunt vinden. In dit artikel laten we je zien hoe je een beslissingsboom maakt, zodat je deze tijdens het hele projectbeheerproces kunt gebruiken.

Wat is een beslissingsboom?

Een beslissingsboom is een stroomdiagram die begint met één hoofdidee en vervolgens vertakt op basis van de gevolgen van je beslissingen. Het wordt een 'beslissingsboom' genoemd omdat het model er meestal uitziet als een boom met takken. 

Deze bomen worden gebruikt voor beslissingsboomanalyse, waarbij de mogelijke resultaten, kosten en gevolgen van een complexe beslissing visueel worden geschetst. Je kunt een beslissingsboom gebruiken om de verwachte waarde van elke uitkomst te berekenen op basis van de beslissingen en gevolgen die ertoe hebben geleid. Door de resultaten met elkaar te vergelijken, kun je snel de beste manier van handelen beoordelen. Je kunt een beslissingsboom ook gebruiken om problemen op te lossen, kosten te beheren en kansen te onthullen. 

Beslisboomsymbolen

Een beslisboom bevat de volgende symbolen:

• Alternatieve takken: alternatieve takken zijn twee lijnen die vertakken vanuit één beslissing op je beslisboom. Deze takken tonen twee uitkomsten of beslissingen die voortkomen uit de oorspronkelijke beslissing op je boom.

• Beslissingsknooppunten: beslissingsknooppunten zijn vierkanten en vertegenwoordigen een beslissing die op je boom wordt genomen. Elke beslissingsboom begint met een beslissingsknooppunt. 

• Kansknopen: kansknopen zijn cirkels die meerdere mogelijke uitkomsten tonen.

• Eindknopen: eindknopen zijn driehoeken die een eindresultaat tonen.

Een beslisboomanalyse combineert deze symbolen met notities die je beslissingen en resultaten uitleggen, en alle relevante waarden om je winst of verlies uit te leggen. Je kunt je beslissingsboom handmatig tekenen of een stroomdiagram gebruiken om je boom digitaal in kaart te brengen. 

Waarvoor wordt beslisboomanalyse gebruikt?

Je kunt beslisboomanalyse gebruiken om beslissingen te nemen op veel gebieden, waaronder operaties, budgetplanning en projectbeheer. Voeg waar mogelijk kwantitatieve gegevens en cijfers toe om een effectieve boom te maken. Hoe meer gegevens je hebt, hoe makkelijker het zal zijn om verwachte waarden te bepalen en oplossingen te analyseren op basis van cijfers. 

Als je bijvoorbeeld probeert te bepalen welk project het meest kosteneffectief is, kun je een beslissingsboom gebruiken om de potentiële resultaten van elk project te analyseren en het project te kiezen dat waarschijnlijk de hoogste inkomsten zal opleveren. 

Een beslissingsboom maken

Volg deze vijf stappen om een beslissingsboomdiagram te maken om onzekere resultaten te analyseren en de meest logische oplossing te bereiken. 

1. Begin met je idee

Begin je diagram met één hoofdidee of beslissing. Je begint je boom met een beslissingsknooppunt voordat je enkele takken toevoegt aan de verschillende beslissingen waar je tussen moet kiezen.

Als je bijvoorbeeld een app wilt maken, maar niet kunt beslissen of je een nieuwe wilt bouwen of een bestaande wilt upgraden, gebruik dan een beslissingsboom om de mogelijke uitkomsten van elke te beoordelen. 

In dit geval is het initiële beslissingsknooppunt: 

• Een app maken

De drie opties - of takken - waar je tussen moet kiezen, zijn: 

• Een nieuwe planningsapp bouwen

• Een bestaande planningsapp upgraden

• Een app voor teamproductiviteit bouwen

2. Voeg kans- en beslissingsknopen toe

Nadat je je hoofdidee aan de boom hebt toegevoegd, ga je na elke beslissing door met het toevoegen van kans- of beslissingsknopen om je boom verder uit te breiden. Een kansknooppunt heeft mogelijk een alternatieve tak nodig, omdat er meer dan één mogelijke uitkomst kan zijn voor het kiezen van die beslissing. 

Als je bijvoorbeeld besluit om een nieuwe planningsapp te bouwen, is er een kans dat je inkomsten uit de app groot zullen zijn als deze succesvol is bij klanten. Er is ook een kans dat de app niet succesvol is, wat kan resulteren in een kleine omzet. Het in kaart brengen van beide potentiële uitkomsten in je beslisboom is essentieel. 

3. Breid uit tot je eindpunten bereikt

Blijf kans- en beslissingsknopen toevoegen aan je beslisboom totdat je de boom niet verder kunt uitbreiden. Voeg op dit punt eindknopen toe aan je boom om de voltooiing van het aanmaakproces van de boom aan te geven. 

Zodra je je boom hebt voltooid, kun je beginnen met het analyseren van elk van de beslissingen. 

4. Bereken boomwaarden

Idealiter heeft je beslissingsboom kwantitatieve gegevens. De meest voorkomende gegevens die in beslissingsbomen worden gebruikt, zijn geldelijke waarden. 

Het kost je bedrijf bijvoorbeeld een bepaald bedrag om een app te bouwen of te upgraden. Het zal ook meer of minder geld kosten om de ene app te maken dan de andere. Het opschrijven van deze waarden in je boom onder elke beslissing kan je helpen in het besluitvormingsproces. 

Je kunt ook proberen de verwachte waarde te schatten die je voor elke beslissing zult creëren, of deze nu groot of klein is. Zodra je de kosten van elke uitkomst en de waarschijnlijkheid dat deze zich voordoet kent, kun je de verwachte waarde van elke uitkomst berekenen met behulp van de volgende formule:

• Verwachte waarde (EV) = (Eerste mogelijke uitkomst x Waarschijnlijkheid van uitkomst) + (Tweede mogelijke uitkomst x Waarschijnlijkheid van uitkomst) - Kosten 

Bereken de verwachte waarde door beide mogelijke uitkomsten te vermenigvuldigen met de waarschijnlijkheid dat elke uitkomst zich zal voordoen en vervolgens die waarden op te tellen. Je moet ook eventuele initiële kosten van je totaal aftrekken. 

5. Evalueer de resultaten

Zodra je de verwachte resultaten voor elke beslissing hebt, bepaal je welke beslissing het beste bij je past op basis van de hoeveelheid risico die je bereid bent te nemen. De hoogste verwachte waarde is misschien niet altijd de waarde waar je voor wilt gaan. Dat komt omdat, hoewel het kan resulteren in een hoge beloning, het ook betekent dat je het hoogste niveau van projectrisico op je neemt.  

Bedenk dat de verwachte waarde in de beslisboomanalyse afkomstig is van een waarschijnlijkheidsalgoritme. Het is aan jou en je team om te bepalen hoe je de resultaten van de boom het beste kunt evalueren.

Voor- en nadelen van beslissingsboomanalyse

Als je beslissingsboomanalyse op de juiste manier gebruikt, kan het je helpen betere beslissingen te nemen, maar het heeft ook zijn nadelen. Zolang je de gebreken van beslissingsbomen begrijpt, kun je de vruchten plukken van deze besluitvormingstool. 

Voordelen

Wanneer je worstelt met een complexe beslissing en met veel gegevens jongleert, kunnen beslissingsbomen je helpen de mogelijke gevolgen of uitkomsten van elke keuze te visualiseren. 

• Transparant: het beste aan beslissingsbomen is dat ze een gerichte benadering bieden voor besluitvorming voor jou en je team. Wanneer je elke beslissing ontleedt en de verwachte waarde ervan berekent, heb je een duidelijk idee over welke beslissing het meest zinvol is om mee verder te gaan. 

• Efficiënt: beslissingsbomen zijn efficiënt omdat ze weinig tijd en middelen vereisen om te maken. Andere besluitvormingstools zoals enquêtes, gebruikerstests of prototypes kunnen maanden en veel geld kosten om te voltooien. Een beslisboom is een eenvoudige en efficiënte manier om te beslissen wat je moet doen. 

• Flexibel: als je een nieuw idee bedenkt nadat je je boom hebt gemaakt, kun je die beslissing met weinig werk aan de boom toevoegen. Je kunt ook takken toevoegen voor mogelijke uitkomsten als je tijdens je analyse informatie verkrijgt. 

Nadelen

Er zijn nadelen aan een beslissingsboom die het een minder-dan-perfecte besluitvormingstool maken. Door deze nadelen te begrijpen, kun je je boom gebruiken als onderdeel van een groter prognoseproces.

• Complex: Hoewel beslissingsbomen vaak tot duidelijke eindpunten komen, kunnen ze complex worden als je te veel beslissingen aan je boom toevoegt. Als je boom in veel richtingen vertakt, kan het moeilijk zijn om de boom onder controle te houden en je verwachte waarden te berekenen. De beste manier om een beslissingsboom te gebruiken is door deze eenvoudig te houden, zodat deze geen verwarring veroorzaakt of zijn voordelen verliest. Dit kan betekenen dat je andere besluitvormingstools gebruikt om je opties te beperken en vervolgens een beslissingsboom gebruikt zodra je nog maar een paar opties over hebt.

• Onstabiel: het is belangrijk om de waarden binnen je beslissingsboom stabiel te houden, zodat je vergelijkingen nauwkeurig blijven. Als je zelfs maar een klein deel van de gegevens wijzigt, kunnen de grotere gegevens uit elkaar vallen.

• Riskant: omdat de beslissingsboom een waarschijnlijkheidsalgoritme gebruikt, is de verwachte waarde die je berekent een schatting, geen nauwkeurige voorspelling van elke uitkomst. Dit betekent dat je deze schattingen met een korrel zout moet nemen. Als je de waarschijnlijkheid en uitbetalingen van je resultaten niet voldoende afweegt, kun je veel risico nemen met de beslissing die je kiest. 

Voorbeeld van een beslissingsboomanalyse

In het onderstaande voorbeeld van een beslissingsboomanalyse kun je zien hoe je je boomdiagram in kaart zou brengen als je zou kiezen tussen het bouwen of upgraden van een nieuwe software-app. 

Naarmate de boom zich vertakt, omvatten je resultaten grote en kleine inkomsten en worden je projectkosten uit je verwachte waarden gehaald.

Beslissingsknopen uit dit voorbeeld: 

• Nieuwe planningsapp bouwen: € 50.000

• Bestaande planningsapp upgraden: € 25.000

• Teamproductiviteits-app bouwen: € 75K

Kansknopen uit dit voorbeeld:

• Grote en kleine inkomsten voor beslissing één: 40 en 55%

• Grote en kleine inkomsten voor beslissing twee: 60 en 38%

• Grote en kleine inkomsten voor beslissing drie: 55 en 45%

Eindknopen van dit voorbeeld:

• Potentiële winst voor beslissing één: € 200.000 of € 150.000

• Potentiële winst voor beslissing twee: € 100K of € 80K

• Potentiële winst voor beslissing drie: € 250.000 of € 200.000

Hoewel het bouwen van een nieuwe teamproductiviteits-app het meeste geld zou kosten voor het team, laat de beslisboomanalyse zien dat dit project ook zou resulteren in de meest verwachte waarde voor het bedrijf. 

Gebruik een beslisboom om de beste uitkomst te vinden

Je kunt een beslissingsboom met de hand tekenen, maar het gebruik van beslissingsboomsoftware om mogelijke oplossingen in kaart te brengen, maakt het gemakkelijker om verschillende elementen aan je stroomdiagram toe te voegen, wijzigingen aan te brengen wanneer dat nodig is en boomwaarden te berekenen. Met de Lucidchart-integratie van Asana kun je een gedetailleerd diagram maken en delen met je team in een gecentraliseerde pojectbeheertool. 

Beslissingsboomsoftware zal je vertrouwen geven in je besluitvormingsvaardigheden, zodat je je team met succes kunt leiden en projecten kunt beheren.