Wszystko, co musisz wiedzieć o zarządzaniu projektem w modelu kaskadowym

Kierownicy projektu mogą wybierać spośród wielu różnych metod zarządzania projektami. Mamy zarządzanie projektami Agile, zarządzanie projektami Kanban, Scrum oraz wiele innych procesów iteracyjnych, z których można skorzystać.

A co, jeżeli Twój projekt wymaga bardziej liniowego podejścia? Model kaskadowy to liniowa metoda zarządzania projektem, która może pomóc Tobie i Twojemu zespołowi osiągnąć wspólne cele – po jednym zadaniu lub kamieniu milowym na raz.

Czym jest zarządzanie projektem w modelu kaskadowym?

Zarządzanie projektem w modelu kaskadowym to sekwencyjna metoda zarządzania projektem, w której projekt podzielony jest na odrębne fazy. Każda faza rozpoczyna się dopiero po ukończeniu poprzedniej. 

Ten sposób zarządzania projektem narodził się w branży produkcyjnej i budowlanej, gdzie proces produkcyjny nie może ruszyć dalej, dopóki nie zostanie osiągnięty poprzedzający kamień milowy. Na przykład nie można zbudować ścian domu, zanim nie wylano jego fundamentów.

Pomimo tego, że zarządzanie projektem w modelu kaskadowym wywodzi się z branży produkcyjnej, metoda ta została od tamtego czasu dostosowana do potrzeb wielu branż, w tym do tworzenia oprogramowania. Oto przykład, jak mógłby wyglądać projekt w modelu kaskadowym:

Model kaskadowy często przedstawiany jest w formie schematu blokowego lub wykresu Gantta. Model ten nazywany jest kaskadowym, ponieważ każde zadanie przechodzi kaskadą w kolejne. Na wykresie Gantta widać, jak poprzednia faza spada na kolejną.

6 faz kaskadowego modelu zarządzania projektem

Każdy zespół może korzystać z zarządzania projektem w modelu kaskadowym, jednak ta metoda jest najbardziej przydatna w przypadku procesów, które muszą sekwencyjnie następować po sobie. Jeżeli w projekcie, nad którym pracujesz, zadania mogą być wykonywane jednocześnie, spróbuj innej metody, jak na przykład metoda Agile. 

Kaskadowa metoda zarządzania projektem obejmuje 6 następujących kroków:

1. Określenie wymagań

Jest to wstępny proces planowania, w którym zespół gromadzi tak dużo informacji, jak to możliwe, aby zapewnić powodzenie projektu. Ta faza wymaga wielu przemyśleń, ponieważ zadania w metodzie kaskadowej są zależne od poprzedzających kroków. Proces planowania ma kluczowe znaczenie dla modelu kaskadowego i z tego powodu zajmuje największą część osi czasu projektu.

Aby jak najlepiej skorzystać z tego modelu, opracuj szczegółowy plan projektu, który będzie zawierać objaśnienie każdej fazy projektu, a także wykaz niezbędnych zasobów oraz opis zadań każdego z członków zespołu. Ten dokument jest powszechnie nazywany opisem wymagań projektowych.

Faza określania wymagań powinna zakończyć się opracowaniem bardzo jasnego i zrozumiałego konspektu projektu od jego rozpoczęcia do zakończenia, który będzie opisywać:

• Każdy etap procesu

• Kto pracuje nad poszczególnymi etapami

• Kluczowe zależności

• Wymagane zasoby

• Oś czasu wskazującą, ile będzie trwać każdy etap projektu.

2. Projektowanie systemu

W procesie tworzenia oprogramowania faza projektowania obejmuje określenie przez zespół projektowy z jakiego sprzętu będzie korzystać oraz ustalenie innych szczegółowych kwestii, takich jak wybór języka programowania i interfejsu użytkownika.

Faza projektowania systemu obejmuje dwa etapy, a mianowicie etap projektowania ogólnego oraz etap projektowania szczegółowego. Na etapie projektowania ogólnego zespół buduje szkielet tego, w jaki sposób oprogramowanie będzie działać i w jaki sposób będzie odbywał się dostęp do informacji. Na etapie projektowania szczegółowego zespół buduje konkretne składniki oprogramowania. Jeżeli przyjąć, że etap projektowania ogólnego to szkielet, to etap projektowania szczegółowego to organy projektu.

Członkowie zespołu, którzy tworzą oprogramowanie, korzystając z modelu kaskadowego, powinni dokumentować każdy krok, aby w miarę postępu projektu zespół mógł prześledzić, co zostało wcześniej zrobione.

3. Implementacja

Jest to etap, na którym przystępuje się do działania. Na podstawie opisu wymagań z pierwszego etapu oraz procedury projektowania systemu z etapu drugiego, zespół rozpoczyna pełen proces tworzenia, aby zbudować oprogramowanie zgodnie z konspektem powstałym w ramach etapu określenia wymagań i etapu projektowania systemu.

4. Testowanie

Na tym etapie zespół deweloperski przekazuje projekt zespołowi ds. testowania i kontroli jakości. Testerzy wyszukują błędy, które muszą zostać naprawione przed wdrożeniem projektu. 

Testerzy powinni w jasny sposób dokumentować wszystkie problemy, które napotykają podczas kontroli jakości. W przypadku gdy inny deweloper napotka podobny błąd, będzie mógł skorzystać z wcześniejszej dokumentacji, aby naprawić ten problem. 

5. Wdrożenie

W przypadku projektów wdrożeniowych ten etap obejmuje dystrybucję oprogramowania do użytkowników końcowych. W przypadku innych branż jest to etap, kiedy produkt końcowy wprowadzany jest na rynek i trafia do klientów końcowych. 

6. Konserwacja

Już po wdrożeniu projektu mogą pojawić się sytuacje, w których zostanie wykryty nowy błąd lub wymagana będzie aktualizacja oprogramowania. Jest to tak zwana faza konserwacji. W obszarze tworzenia oprogramowania powszechne jest, że praca w tej fazie wykonywana jest bez przerwy.

Kiedy korzystać z modelu kaskadowego

Model kaskadowy jest powszechną formą zarządzania projektami, ponieważ umożliwia on dokładne planowanie i szczegółowe dokumentowanie. Ta metoda nie jest jednak odpowiednia dla każdego projektu. Oto kilka przykładów, kiedy korzystać z tego sposobu zarządzania projektem.

Projekt ma jasno zdefiniowany cel końcowy

Jedną z mocnych stron metody kaskadowej jest to, że pozwala ona na wyznaczenie jasnej ścieżki z punktu A do punktu B. Jeżeli nie do końca wiesz, czym jest Twój punkt B, to prawdopodobnie korzystniejsza dla Twojego projektu będzie iteracyjna forma zarządzania projektem, np. podejście Agile.

Projekty o jasno określonych celach są odpowiednie dla metody kaskadowej, ponieważ kierownicy projektów mogą spojrzeć na projekt z perspektywy celu i dzięki temu stworzyć jasną oraz dobrze opisaną ścieżkę ze wskazaniem wszystkich niezbędnych wymagań.

Nie ma ograniczeń budżetowych i czasowych

Jeżeli Twój projekt nie ma żadnych ograniczeń budżetowych lub czasowych, członkowie zespołu mogą poświęcić maksymalnie dużo czasu na przepracowanie faz określania wymagań i projektowania systemu. Mogą dostosowywać wymagania projektowe tak długo, jak zechcą, aż do momentu, w którym będą mieli opracowany dobrze przemyślany i zdefiniowany plan projektu.

Tworzenie powtarzalnych procesów

W modelu kaskadowym konieczne jest dokumentowanie praktycznie każdego elementu tego procesu. Dzięki temu łatwo można wytłumaczyć przebieg projektu nowemu członkowi zespołu – każdy krok jest jasno opisany, co pozwala na odtworzenie procesu.

Tworzenie powtarzalnych procesów pomaga również w szkoleniu nowych członków zespołu odnośnie tego, co dokładnie należy robić w podobnych projektach. Sprawia to, że model kaskadowy to efektywny sposób zarządzania projektami obejmującymi standaryzację procesów.

Korzyści z zarządzania projektem w modelu kaskadowym

Konsekwentna dokumentacja ułatwia cofnięcie się do wcześniejszych etapów projektu

Korzystając z modelu kaskadowego do zarządzania projektem, musisz na każdym kroku tworzyć odpowiednią dokumentację. Może mieć to swoje plusy – jeżeli zajdzie potrzeba cofnięcia się do wcześniejszych procesów, z łatwością będzie można znaleźć błędy. Oprócz tego, jak wskazano wyżej, pomaga to również w tworzeniu powtarzalnych procesów dla nowych członków zespołu.

Śledzenie postępów jest łatwe

Rozplanowując projekt kaskadowy na wykresie Gantta, możesz w łatwy sposób śledzić postępy projektu. Oś czasu spełnia funkcję paska postępu, dlatego zawsze wiadomo, na jakim etapie znajduje się projekt.

Członkowie zespołu mogą efektywnie zarządzać czasem

Metoda kaskadowa wymaga wiele planowania w fazie określania wymagań i projektowania. Ułatwia to interesariuszom ocenę, ile czasu zajmie ich konkretna część procesu.

Wady modelu kaskadowego

Przeszkody mogą drastycznie wpłynąć na oś czasu projektu

Metoda kaskadowa na charakter liniowy, dlatego jeżeli pojawi się jakaś przeszkoda lub opóźnienie, zmienia się cała oś czasu. Na przykład w przypadku gdy dostawca zewnętrzny opóźnia się z wysyłką konkretnej części potrzebnej w produkcji, cały proces zostaje wstrzymany do momentu otrzymania tej części.

Postęp liniowy może utrudniać cofnięcie się do wcześniejszych etapów projektu

Jednym z głównych wyzwań związanych z modelem kaskadowym jest trudność w cofnięciu się do już ukończonej fazy. Na przykład jeżeli ktoś maluje ściany domu, nie ma już możliwości, aby wrócić i powiększyć powierzchnię któregoś z pokoi.

Kontrola jakości pojawia się na późnym etapie procesu

W porównaniu do niektórych bardziej iteracyjnych metod zarządzania projektami, jak Kanban albo Agile, faza przeglądu w modelu kaskadowym pojawia się na późnym etapie procesu. Jeżeli błąd zostanie popełniony na wczesnym etapie procesu, może być trudno wrócić i go naprawić. Mechanika procesu kaskadowego nie przewiduje iteracji lub poszukiwania najlepszego rozwiązania.

Zarządzanie projektem kaskadowym

W projektach kaskadowych występuje wiele ruchomych elementów i różnych członków zespołu, których trzeba monitorować. Jednym ze sposobów, aby być na bieżąco, jest korzystanie z oprogramowania do zarządzania projektami, które pozwala śledzić przepływy pracy, osie czasu i produkty końcowe projektu w jednym miejscu. 

Jeżeli chcesz razem z zespołem skorzystać z modelu kaskadowego do zarządzania projektem, wypróbuj Asanę. Projekty w Asanie możesz wyświetlać w postaci różnych widoków, w tym w widoku osi czasu, który przedstawia Twój projekt w formie liniowej osi czasu.